| 과거 | -χa/-xə/-χu/-xu |
|---|---|
| -χəŋ/-xəŋ/-χuŋ/-xuŋ | |
| -χəi/-xəi/-χui/-xui | |
| 과거 진행 | -maχ + bixə |
| -maχ + bixəi | |
| 비완망상 과거 | -m ~ -mə + bixə |
| -m ~ -mə + bixəi | |
| 완망상 과거 | -x + bixə |
| -x + bixəi | |
| 현재 진행 | -maχə |
| -maχəŋ | |
| -maχəi | |
| 미래 | -m |
| 미래 완료 | -m + o- |
(1) -χa/-xə/-χu/-xu
| ɕini | bo-d | nan | ʥi-xə, | ɕi | bo-ʨi | javə |
| your | home-DATL | person | come-PST | you | home-DIR | walk |
(2) -χəi/-xəi/-χui/-xui
| ɕiŋbo | sundʐatʂur-dəri | ʥi-xəi |
| ɕiŋbo | Sundʐatʂur-ABL | come-PST |
(3) -χəŋ/-xəŋ/-χuŋ/-xuŋ
(1) -m
| tərə-i | gəvə-v | audundʐi | si-m |
| she/he-GEN | name-ACC | Audundʐi | say-NPST |
(1) -x + bixə
| tər | ʥi-x | bi-xə, | jə-ʨi | jav-χəi |
| that.person | come-PTCP | be-PST, | where-DIR | walk-PST |
(2) -x + bixəi
화자가 직접 목격하거나 경험하지 않을 가능성이 있다.
| tər | bitxə-v | laidʐəl | ɢadʐi-χ | bi-xəi |
| that | book-ACC | Laidʐəl | take-PTCP | be-PST |
(1) -m ~ -mə + bixə
| tər | mœrin | jalə-m | bi-xə, | tə | an | jalə-qu | o-χu-jə |
| that.person | horse | ride-CVB | be-PST | now | why | ride-NEG | be-PST-INT |
(2) -m ~ -mə + bixəi
| maf | mama | dʐu | nan | əmba-d | bandʐi-m | bi-xəi |
| grandfather | grandmother | two | person | one.place-DATL | live-CVB | be-PST |
(1) -maχə
(2) -maχəŋ
| bi | inχual | bo-d | gənə-m | si-maχəŋə |
| I | Inχual | home-DATL | go-CVB | say-PROG-INT |
| tər | dʐu | nan | dʐəŋ | butʂunə-maχəŋ |
| that | two | person | at.the.time | argue-PROG |
(3) -maχəi
(1) -maχ + bixə
화자가 직접 목격하거나 경험한 행동이며 청자에게 반문하는 의미를 포함되어 있다.
| si | dʐoχun-d | javə-maχ | bi-xə, | an | bədərə-m | ʥi-xə-jə |
| you | road-DATL | walk-PROG | be-PST | why | return-CVB | come-PST-INT |
(2) -maχ + bixəi
| ʨimar-dəri | ɕi | uɕin-d | dʐaq | bənə, | bi | uɕin | vəil-kiə |
| tomorrow-ABL | you | field-DATL | food | send, | I | field | work-VOL |
1. 모음 i, ə, u, y로 끝난 동사의 경우에 먼저 i, ə, u, y가 탈락한다.
674_ɕi_usa-m_aiɕil_you_pull-cvb_help_네가_당기는_것을_도와주라}
| ər | ʥiχa | tərə-i | bitxə | taʨi-r | fajavən | o-kini |
| this | money | that.person-GEN | book | study-PTCP | fee | be-JUS |