| 현실서법(realis mood) | 비현실 서법(irrealis mood) | |||
| 완망상 | 비완망상 | 현재 시제 | ||
| 접사 | ni-, ka- | - | - | - |
| 중첩 | - | 첫번째 음절 중 운미를 제외한 부분을 중첩 | - | |
| 어순 | - | - | 동작주를 나타내는 대명사가 문두에 옴 | - |
| 조동사 | - | ya | ya | to/toda/todey,ji,kato,kaji |
| 부사 | na/rana | pa | - | - |
| 어휘 | - | - | - | ala,ta,apia |
| ko | ni-mang-ap | ( | ← | ni-maN-ap | ) | so | nizpi | do | ibingkyok | nokakyab. |
| 1SG.NOM | PFV-AF-take | ( | ← | PFV-AF-take | ) | OBL | money | LOC | postoffice | yesterday |
| ni-mang-ap | ( | ← | ni-maN-ap | ) | ko | so | nizpi | do | ibingkyok | nokakyab. |
| PFV-AF-take | ( | ← | PFV-AF-take | ) | 1SG.NOM | OBL | money | LOC | postoffice | yesterday |
| ko | ka-inom | pa | so | kosozi. |
| 1SG.GEN | just.a.moment.ago-drink | only | OBL | medicine |
| mika-′it~′itkeh | o | ka~kanakan |
| AF.one.after.another-RECP~sleep | NOM | RECP~child |
| ya | ma-′it~′itkeh-en | si | Masaray. |
| AUX | AF.like-RECP~sleep-접미사 | NOM | Masaray |
| s | si | ina | na | am, | to | mapaka-′it~′itkeh | a. |
| come.in | NOM | mother | 3SG.GEN | PTCL | AUX | AF.pretend-RECP~sleep | PTCL |
| toda | ang-an | ( | ← | aN-kan | ) | o | anak | na. |
| AUX | SBJV.AF-eat | ( | ← | SBJV.AF-eat | ) | NOM | child | 3SG.GEN |
| ka | ji | a-kcin | ang? | mo | kaji | angan-an | ( | ← | aN-kan-an | )? |
| 1SG.NOM | AUX.NEG | SBJV-be.hungry | Q | 2SG.GEN | AUX | SBJV.eat-CF.SBJV | ( | ← | SBJV-eat-CF.SBJV | ) |
| inom | a | kaji | mo | a-awaw-an. |
| drink | COP | AUX(then) | 2SG.GEN | SBJV-drink-CF.SBJV |
| ni-mi-′oya~′oya | a | kato | na | rana | a-angay-an | a. |
| PST.PFV-AF~중-be.angry | COP | AUX(then) | 3SG.GEN | already | SBJV-go-CF.SBJV | PTCL |
| ji | mo | mancy-an | ( | ← | N.panci-an | ) | do | sinsi |
| AUX(NEG) | 2SG.GEN | SBJV.tell-CF.SBJV | ( | ← | SBJV.tell-CF.SBJV | ) | LOC | teacher |
| ji | ani-ma-agza | si | Apyasongaran | ito | a. |
| AUX(NEG) | PST.PFV-AF.STAT-be.quick | NOM | Apyasongaran | DIST | PTCL |
| ala | a | ya | meyngen | ( | ← | ma-ingen | ) | ya. |
| maybe/must | COP | 3SG.NOM | STAT.be.painful | ( | ← | STAT-be.painful | ) | PROX |
| ala | a | ya | ni-ma-cimoy | ya. |
| maybe/must | COP | 3SG.NOM | PST.PFV-AF-rain | PROX |
{{{eg>yami1254 (hedehua2018:127) apia o ka-pi-awa~awat na? can NOM NMLZ-CAUS-RECP~swim 3SG.GEN (오늘 날씨가 좋은) 그 사람이 수영해도 돼?
| 실현(realis) | 비실현(irrealis) | |||
| 완망상 | 비완망상 | 명령문 | 가정법(조동사 ji와 to 뒤에 출현할 때의 어형변화) | |
| 동작주 초점 | ni-m- | <om>/m- | 어근 | N-, a- |
| 피동작주 초점 | ni-, ni-ma- | -en, ma- | -i | N-…-a, a-…-a |
| 처소 초점 | ni-…-an, ni-ka-…-an | -an, ka-…-an | -i | N-…-i, a-…-i |
| 도구 초점 | ni-i-, ni-i-ka- | i-, i-ka- | -an | N-…-an, a-…-an |